Voor het eerst lijkt een medicijn tegen Alzheimer de ziekte te remmen. Neuroloog en directeur van het Brain Research Center Niels Prins noemt het een ‘mega-stap in de goede richting’.
Het medicijn aducanumab lijkt er voor te zorgen dat het denkvermogen, maar ook het dagelijks functioneren van alzheimerpatiënten, minder hard achteruit gaat. Dat blijkt uit een analyse onder ruim 2000 patiënten die 1,5 jaar lang deelnamen aan een internationaal onderzoek. Fabrikant Biogen heeft inmiddels bij de Amerikaanse medicijnen- en warenautoriteit FDA om goedkeuring gevraagd om het medicijn op de markt te brengen.
,,Als dit lukt, ligt het medicijn binnen een half jaar op de Amerikaanse markt. Dat is mega en niet eerder vertoond,” reageert Niels Prins, neuroloog in het Amsterdam UMC en directeur van het Brain Research Center opgetogen. Vele miljarden zijn er wereldwijd gestoken in alzheimeronderzoek, maar dit heeft slechts geleid tot vier geregistreerde middelen die de concentratie van een kleine groep patiënten tijdelijk verbetert. Zeker 400 middelen werden al getest, maar faalden stuk voor stuk.
Wanneer de FDA het medicijn goedkeurt, ligt het niet meteen op de Europese markt. Het moet eerst door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) worden getoetst. ,,Dit kan zo maar een jaar in beslag nemen,” zegt Prins.
Placebo
De positieve resultaten van Aducanumab verrassen des te meer, omdat de farmaceut in maart dit jaar de studie stopzette. Uit een tussentijdse analyse onder een groep van ruim 1700 deelnemers werd geconcludeerd dat het medicijn niet beter werkte dan de placebo. Een flinke tegenvaller. Maar in de maanden na de stopzetting kwam extra data van 300 deelnemers binnen en blijkt er nu alsnog goed nieuws te melden.
In een hoge dosering – de patiënt krijgt elke maand een infuus – zorgt aducanumab ervoor dat het denkvermogen van alzheimerpatiënten gemiddeld 23 procent minder hard achteruit gaat. In de anderhalf jaar tijd dat de deelnemers gevolgd zijn, blijken zij ook beter te scoren op testen die het dagelijks functioneren beoordelen. Denk aan aankleden, zelfstandig douchen, ontbijt maken en koffie zetten. Bij de groep patiënten die het medicijn kreeg, ging het dagelijks functioneren met veertig procent minder hard achteruit.
Bij alzheimerpatiënten stapelt een bepaald eiwit – genaamd amyloïd-bèta – zich op in het brein en klontert samen tussen de hersencellen, waardoor deze op den duur niet meer met elkaar kunnen communiceren. Het medicijn aducanumab is in staat om dat eiwit binnen een jaar af te breken, maar kan de achteruitgang van het geheugen helaas niet tegengaan. ,,Het remt de ziekte, maar geneest niet,” legt Prins uit.
Geflopt
Via het Brain Research Center deden er 34 Nederlanders mee aan het internationale onderzoek naar aducanumab. Zij werden in maart geïnformeerd dat het medicijn was geflopt. Al deze deelnemers zijn vandaag opnieuw gebeld, met het nieuws dat het medicijn tóch blijkt te werken. ,,Het merendeel wil nu opnieuw meedoen aan vervolgonderzoek,” vertelt Prins.
In zijn onderzoekscentrum in Amsterdam en Den Bosch doen jaarlijks 150 patiënten vrijwillig mee aan zo’n tien internationale of nationale medicijnonderzoeken van farma-of biotechbedrijven die alzheimeronderzoek doen.
Er zitten volgens Prins nog een paar addertjes onder het gras, voor aducanumab daadwerkelijk op de markt is. Zo heeft een identieke studie van Biogen minder goede resultaten opgeleverd. ,,Die resultaten zullen we goed moeten analyseren.” Ook zijn de bijwerkingen van een hoge dosering aducanumab niet mild. Een vijfde van de deelnemers heeft last van hoofdpijn of verwardheid. ,,Die verwardheid is weg zodra ze van het infuus af zijn,” vertelt Prins. ,,Er zullen altijd bijwerkingen zijn, dat geldt voor kankerbehandelingen ook. Als je niks doet, ga je als alzheimerpatiënt harder achteruit.”
Bron: Eindhovens Dagblad
